Kalite kontrol sistemi, üretim sürecinde kalitenin her zaman üst düzeyde olmasını amaçlamaktadır. Bu yönetim sistemi, ürünün üretim sürecinde daha az maliyetle çıkarılmasında önemli bir rol oynar. Bu süreçte çeşitli politikalar veya stratejiler vardır. Kalite kontrolü, otomatik denetimleri ve beraberinde gelen analizler sonucu raporlamaya imkân verir.
Bu sistem, üretimde uygunsuzluk belli ettiğinde gerekli personeller sistem içindeki verilerden faydalanır. Sonucunda ise kontrol ile üretim aşamaları teker teker üstünden geçilir. Kalite kontrol sistemi, izlenebilirlik olanağı sunmaktadır. Bu kontrol sistemlerinde kalibrasyonlar seçeneği elbette mevcuttur. Bu işlev ile olası kalibrasyonların kim tarafından, nasıl veya hangi ekipmanlar ile yapıldığı kaydedilmektedir.
Bu sistemler, erken müdahaleyi ve çalışma performansında verimliliği arttırmayı hedefler. Üretim sahasında gerekli verileri toplamak kontrol takibi veya sistemi ile mümkündür. Olası arızalara karşı önlemler veya takipler de kalite kontrolünün vermiş olduğu sistem ile gerçekleşir.
Üretimde kazançların veya zararların takibi de aynı şekilde kalite kontrol sistem ile sağlanır. İşletmelerde kullanılan ürünlerin performansının arttırılması da aynı şekilde sistem sayesinde düzenli bir şekilde ilerler. Doğru personel veya doğru zamanda makinelerin kullanımı da kontrol sistemleri ile eyleme dönüşür. Bu sistemlerin tek adresi ise MachBEE’dir. MachBEE teknolojinin nimetlerini gerçek kalitesiyle belli eder.
Bu sistemi iyi anlamak için önce kelimenin kökeninden giriş yapmamız gerekir. İngilizce karşılığı ’quality control’ demektir. İngilizceye bu kelime, ’contra’ dan geçmiştir. Bu kelime ise Latincedir. Latince karşılığı olan ‘control’, süreç idaresi demektir. Kalite kontrolü ise bu süreç içinde kaliteyi azaltacak durumlara karşı tedbirlere denilir. Bu şekilde kalite korunur veya sağlama alınır. Kalite kontrol nedir? Sorusunun en iyi yanıtı kesinlikle bu tanımdır.
Kontrol sisteminin ise tek bir gerçek amacı vardır. Bu amaç ise şu şekildedir. İşletme sahibinin beklentilerini veya menfaatlerinin en maliyetsiz şekilde halledebilmek için ürün üretiminden dağıtımına kadar gerekli tedbirlerin alınması ve bunun devamlılığının sağlanmasıdır. Bu amaç doğrultusunda çeşitli stratejileri veya planlamaları uzman kişiler yapar.
Gerekli aşamaları kaydedemeyen veya atlamayan işletmeler kalite kontrol sürecini tam olarak karşılayamaz ve sürekliliği sağlayamaz. Kontrol sisteminde kalitesizlik diye bir kavram mevcutsa sistem yeniden gözden geçirilmelidir. Kontrol sistemi maliyetleri yükseltiyorsa veya üretimi arttırmıyorsa aynı şekilde sistem baştan aşağı incelenmelidir. Çünkü sistemin bu sonuçlar sistem işleyişine ters düşmektedir.
Kontrol sisteminde kalitenin ürünlerde sağlanması ve bu gidişatın devamlılığı sağlanır. Bu anlamda amaç, her zaman kaliteyi üst düzeyde tutmaktır. Ürünlerin kalitesini belirleyebilmek için ise sistemsel yazılımlar tercih edilir. Kontrolün düzenli bir şekilde veya eksiksiz yapılması için sistemlerin kullanılması her durumda gereklidir. Kontrolün ilk adımı kesinlikle planlamadır. Bir planlama süreci belirlemeden kontrol sisteminden bahsetmemiz pek mümkün değildir.
Ürüne nasıl başlamalıyız? Hangi ürünleri kullanmalıyız? Hammadde olarak ne seçmeliyiz? Ne kadar sürede yapmalıyız ve ne kadar bir maliyetle yapmalıyız? Gibi sorular bu planlama sürecinde sorulmalıdır. Ardından gerekli analizler yapılıp ürünler üretilmeye başlar. Üretim aşamasının kontrolü dikkatlice olur. Burada çıkan olumsuzluklar tespit edilir. Sonunda çıkan verilere göre ise kalite kontrolü sağlanır.
Kalite standartları, firmanın ürünlere uyguladığı kalite yöntemini kapsamaktadır. Her firmanın kendi ürünlerinde aradığı veya uyguladığı kalite standartları farklılık gösterir. Fakat genel bir kalite standardı ölçü birimini tanımlamak mümkündür. Kalite kontrol sistemi nedir? Başlığında bahsettiğimiz üzere bir ürünün kalite standardı; maliyetinin düşük olmasından ve işleyişinden belli olmaktadır.
Bir ürün, maliyetini düşük tutup şirket menfaatlerini karşılıyorsa bu ürün kalitelidir. Bu bağlamda en büyük veya belirgin ölçü kesinlikle budur. Bir ürünün üretimi daimi bir seyir izliyorsa kesinlikle kalite standartlarına uygundur. En önemli standartlardan biri de kesinlikle üretimin arttırılmasıdır. Şirket tarafından üretilen bir ürün, mevcut üretimi arttırmıyorsa kontrol sistemi standartlarına kesinlikle uygun değildir.
Bu bağlamda kalite yönetiminin tekrar gözden geçirilmesi ve yeniden bir yol haritası çizilmesi gerekir. Bahsettiğimiz standartlara uygun olmayan ürünlere gerekli önlemler alındığı taktirde istenilen sonuç yeterli değilse iki seçenek ortaya çıkar. Kalite kontrol yönetmenliğine göre ya ürünlerin üretimi durdurulacak ve bir daha imalat edilmeyecektir. Diğer bir ihtimal de farklı bir kontrol sistemi kullanılmaya başlanılacaktır. Standartların belirlenmesi ve bu standartlara göre bir ürün sistematiği ise MachBEE farkıyla ortaya çıkar. Verimliliği kademeli bir şekilde sağlamak MachBEE Yazılımları ile mümkündür.
Kalite standartları Türkiye’nin belirlemiş olduğu belli standartlara göre yapılır. Bu standartlar ISO ve TSE’dir. ISO, açılım olarak ‘International Organization for Standardization’ demektir. 1997 yılında kurulan bu sivil toplum kuruluşu, dünya çapında standartları geliştirmek veya iş birliğini arttırmak amacıyla faaliyetlerini göstermektedir.
TSE ise üretimde yeterlilik sertifikasıdır. Kalite kontrol standartları bu iki kurumu baz alarak şekil almıştır. 1960 yılında kurulmuştur. Uzun ismi ise Türk Standartları Enstitüsü’dür. Her türlü madde ve mamul usullerini belirleyen yegane kuruluştur. Bu kuruluş Türkiye Cumhuriyeti Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı kalmaktadır.
Kalite süreçleri, bir yönetimin planlı bir seyir izlemesine olanak sağlar. İşletmelerde uygulanan her faaliyetin belli bir aşamadan oluşması ve bu aşamaların dikkatli bir şekilde ilerlemesi gereklidir. Kontrol süreçleri de bu aşamalardan veya planlamalardan payını yeterli bir düzeyde alır. Kalite süreçleri temelde 4 ana unsurdan meydan gelir. Bu unsurlar ise şu şekildedir: planlama, güven, kontrol veya gözetim. Son olarak ise de daimi gelişimdir.
Kontrol aşamaları, kalite süreci ile aynı yol üzerinden gider. Fakat biz bu süreçler içinde en önemli yere sahip olan planlamayı daha da açarak aşamalar başlığında bahsedeceğiz. Öncelikle sürecin ilk basamağından başlayalım. Önceki başlıkta dediğimiz gibi sürecin ilk basamağı planlamadır. Peki planlama nedir ve neyi kapsar? Aslında bu planlama, bizleri kontrol edilecek sürecin seçimine iter.
Süreçler, her kalite kontrol sisteminde aynı yolu izlemez. Bu yüzden bir veya birkaç süreç değil, çok sayıda süreç şekli bulunmaktadır. Sistem içinde üretilen ürünleri kapsayan en iyi süreç, planlama aşmasında seçilmelidir. Planlama sürecinde ulaşılması istenilen hedefe ne derece veya ne ölçüde bir yaklaşımda bulunulacağı tespit edilir. Daha açık anlatmak gerekirse ürünün neye göre kaliteli veya kalitesiz olacağı saptanır. Yani alt taban belirlenir.
Alt taban belirlenirken de pek tabii üst taban belirlenir. Aşağı ve yukarıda kalan bu çizgilerin içinde bulunan ürün ’kaliteli’ damgasına tabii tutulur. Bu belirlenen ölçüm birimi ile çıkan ürün test edilir. İstenilen veya beklenen ile elde olan ürün karşılaştırılır. Bu karşılaştırma tamam ya da devam demenin başka bir üslubudur. Sonuç devam çıkarsa ürün baştan aşağı yeniden planlama aşamalarından geçirilir. Kalite kontrol nedir? Sorusunun cevabı işte bu beklenen ile ortaya çıkan arasında verilmektedir.
QCS sistemi, uygunsuzlukları veya uygunsuzluğa neden olan unsurları kaydeder. Verilerin raporlama aşamasını düşününce bu özellik kesinlikle zaruridir. Herhangi bir işletmenin yönetim giderlerini belirlemesi QCS’in üstleneceği bir görevdir. Ayrıca hesap girdilerin masraf merkezilerine otomatik olarak paylaştırılması da QCS’in sağladığı avantajlardan sadece biridir.
Kontrol sistemleri tüm verileri veya belgeleri raporlamanıza olanak sağlar. Fakat QCS istenilen kişilerin bu verilere erişimine olanak sağlar. Yani sizin istemediğiniz kimseler bu veriler erişemez veya göremez. QCS’in özerkliği ise burada ortaya çıkar. ‘Kalite kontrol sistemi nedir?’ sorusunun cevabı ile ‘QCS’ nedir?’ sorusunun cevabı birbiri ile neredeyse aynıdır.
QCS içinde üretim adımları teker teker verilenir. Üretimi yapılan üründe hangi maddelerin kullanıldığı veya hangi aşamalardan geçtiği mükemmel bir skala ile ayrılır. Belirlediğiniz kalite yöneticisi bu verilere rahatlıkla ulaşabilir. Tabii ki istediğiniz taktirde de ulaşamaz. QCS’in eşsiz özelliklerinden daha net bahsetmek için kısa kısa maddelemek daha doğru bir işlem olacaktır. İşte o maddeler:
Kontrol sisteminin özelliklerindedir.
Kontrol sistemi, kalite güvence sistemleri olarak da anılır. Ürün kalitesi belli başlı standartlara göre belirlenir. Ürün kalitesinin standartları ürün amaçlarına uygun olmalıdır. Fakat Türkiye çatısı altında her bir ürün, ISO veya TSE’ye göre belli standartları karşılamak zorundadırlar.
Bu standartlara uyulmaması durumunda ürünün tedariki veya daimi üretimi sağlanamaz. Kesinlikle bu standartlar çerçevesinde tüm ürünler imalat edilmelidir.
Bu hizmet standartlarını karşılayabilmek için kontrol sistemleri hayata geçmiştir. Denetim sürecinin standart bir hal alabilmesi veya ürün kalitesinin yine standart bir şekilde imalat edilebilmesi için bu kontrol sistemleri kullanılmaktadır.
Müşteri odaklı pazarlama hususunda ürün kalitesi veya satışı yanında ürün üretiminin standart bir yol izleyebilmesi için kalite kontrol sistemleri tercih edilir. Temelde bu sistemler, üretim süreçlerini bir güvence altına almayı ve üretimi devamlı olarak desteklemeyi hedef alır. Kontrol sistemleri; şirket içindeki üretim, kontrol, satış, pazarlama, sevkiyat, depolama gibi tüm aşamalarda baş rol oynar.
Kontrol sistemleri özelliklerine göre bir ayrıma tabii tutulurlar. Piyasada birçok kalite kontrolü sistemi bulunmaktadır. Bu kontrol sistemlerinin fiyatları olduğu da özelliklerindeki gibi değişkenlik göstermektedir. Aynı şekilde sistem sahibi şirketinin ilgisi ve alakası da her yerde veya şekilde aynı değildir. Bu bakımdan MachBEE benzeri yazılımların kullanılması verimliliği arttırmakta son derece önemlidir. Erken müdahale ve birçok kolaylık MachBEE kalite kontrol sistemleri ile gelmektedir.