Dünya üzerinde son dönemlerde dijital teknolojinin gelişmesiyle birlikte neredeyse her alanda akıllı teknolojilere rastlamak mümkün. Değişen teknolojiyle birlikte fabrikalar için de yeni bir dönem başlıyor. Akıllı fabrika yüksek düzeyde dijitalleştirilmiş yeni bir konsept. Akıllı bilgi işlem ve yüksek verilere sahip olan bir fabrika sistemidir. Diğer bir deyişle üretimi sağlayan makinelerin akıllanmasıdır. Akıllı fabrikalarda makineler kendi aralarında iletişim kurar ve kendi kendini yönetebilir. Üretim insanların değil makinelerin elindedir, makineler kendilerini organize eder.
Dijital fabrika sistemi dördüncü sanayi devrimi şeklinde nitelendirilir ve Endüstri 4.0 teknolojisinin bir sonucu olarak görülmektedir. Hem dünyada hem de Türkiye’de bu tesisler karşımıza çıkmaktadır. Bu sistemin en önemli avantajı üretim sürecinin her aşamasının sürekli kontrol edilmesidir. Bu şekilde meydana gelebilecek herhangi bir arıza kolayca ön görülebilir. Amaç üretimde verimliliğin elde edilmesidir. Üretimin hızlı bir şekilde takip edilmesi sağlanır. Otomasyon sistemleri aracılığıyla rahatlıkla uzaktan müdahale edilebilir.
Fabrikadaki gelişmelerin ve kullanılan verilerin dijital ortama taşındığı bir dönemdir. Bilgi ve iletişim teknolojileri kullanılarak daha hızlı ve daha kaliteli üretim sağlamak mümkündür. İlk olarak Almanya’da başlayan Endüstri 4.0 olarak isimlendirilen 4. Sanayi Devrimi, daha sonra tüm dünya tarafından ilgi görmüştür. Üretim ve sanayi alanında dinamik bir çağın başlangıcıdır. Bu yeni dönem üretim; kalite, lojistik, bakım, operasyon gibi birçok farklı alanda büyük değişimler meydana getirir.
Djital fabrikaların döneminde amaç, üretimdeki verimliliği artırmaktır. Büyük veriler, kontroller ve modellemeyle yapılan akıllı üretim, gelişmiş teknolojiden faydalanır. Her fabrika için ayrı bir yazılım kullanılır. Akıllı fabrika döneminde dijital ortamda üretime başlanır ve bu ortamda üretim kontrol edilir. Yüksek teknoloji kullanımıyla fabrika sisteminde yaşanan aksaklıklar tespit edilir ve değerlendirilir.
Üretim aşamasının bütün detayları yazılım aracılığıyla test edilerek fabrikalarda oluşan arızalar kısa sürede fark edilir. Bu sistemin yardımıyla birlikte onarım ve bakım için neler yapılması gerektiği de rahatlıkla tespit edilir. Detaylı bir planlama hazırlanır böylece fabrikada verimlilik ve sürekliliğin sağlandığı bir dönem başlatılmış olur. Akıllı fabrikaların sanayinin geleceği için oldukça büyük bir önemi vardır.
Son dönemlerde sanayide kaçınılmaz ilerlemeler gerçekleşmiştir ve alanda birçok yenilik ortaya çıkmıştır. Daha hızlı üretim yapmak her dönemin hedeflerinden biridir. Tüketicilerin günden güne daha fazla ve kaliteli ürün istemesi değişim sürecine gidilmesine sebep olmuştur. İş yükünü azaltacak çözümler düşünülmeye başlanmıştır. Dijital fabrika sistemleri daha kaliteli bir üretim yapılmasına katkı sağlıyor ve bu sistemlerle birlikte iş yükü azalıyor. Dijital fabrika sistemleri aynı zamanda üretim yönetim sistemi ve depo yönetim sistemi gibi farklı sistemleri de içeriyor.
Dijital fabrika sistemleri, akıllı cihaz kullanımı ve karar destek sistemleriyle diğer sistemlerden ayrılıyor. Günümüzde tüketimin fazlalaşmasıyla birlikte üretim de fazlalaşıyor. Üretim arttıkça hata ve arızaların sayısı da fazlalaşıyor. Yeni fabrika sistemleriyle oluşabilecek hatalar önceden tespit ediliyor ve önüne geçiliyor. Bu sistemlerle olabilecek maliyetli kazalar ön görülüyor ve önlemesi daha kolay hale geliyor. Akıllı fabrikaları uzaktan kontrol etmek mümkün. Bütün bu özellikleriyle akıllı sistemler ön plana çıkıyor ve ilgi görüyor.
Akıllı fabrika uygulamalarında makineler, birbirleriyle iletişim halindedir ancak bunun dışında da birçok uygulama yapılmaktadır. Dijital fabrika sistemleri büyük verileri analiz edebilen sistemlerdir. Akıllı fabrikalar karar verme gücüne sahiptir ve rapor sunma özelliği olan mekanizmalar bulundurur.
Akıllı fabrikaların sunduğu sistemle üretim süreci birbiriyle bağlantısı olan makinelerle otonom olarak yönetilir. Akıllı iletişim ağına loT adı verilir. Tüm nesnelerden gelen büyük veriler tek bir merkezde toplanabilir. Veriler analiz edilir. Aynı zamanda izleme ve yönetim uygulamaları gerçekleştirilir. Tedarik, depolama, üretim, kalitenin kontrol edilmesi, bakım ve onarım, sevkiyat gibi birçok hizmet sunulur.
Dijital fabrika uygulamaları sayesinde bütün tedarik zinciri ağı üzerinden verilere daha rahat bir şekilde erişilir. Hem üretici hem de tedarikçi ihtiyacı olan verilere aynı anda ulaşabilir. Ne çeşit ve ne kadar malzemeye ihtiyaç duyulduğu, işlem için ne kadar süre gerektiği tam olarak tespit edilir. Böylece yüksek verimlilik sağlanır.
Tüm süreçler kendi kendine kontrol edilebilir. Hata ve fire oranları en aza indirilir. Gerekli iyileştirmeler daha hızlı bir şekilde yapılır. Bekleme süreleri kısalır. Üretim ve sevkiyat için planlamalar oluşturulur. Üretimde verimlilik arttırılır. Akıllı fabrika uygulamaları arasında:
Modern fabrika geliştirmenin yeni bir aşaması olan akıllı fabrika işletmelerin dijitalleşme yolculuğunda rol alıyor. Bilgi yönetimini sağlamlaştırmak için loT, yapay zeka ve ekipman izleme teknolojisi kullanılmaktadır. Özellikle üretim hattının dijitalleşmesine büyük katkı sağlar. Operasyon süreçleri en iyi şekilde yönetilir. Geliştirilmesi mümkün olan bir sistem olduğu için işletmelerin gelecek ihtiyaçları için de çözüm oluşturur.
Üretim hattındaki yapay müdahaleyi en aza indirmek ve verilerin doğru bir şekilde toplanmasını sağlamak amaçlanır. Yaşanan sorunlara proaktif bir şekilde müdahale etmeyi sağlar. Üretim uygun bir şekilde planlanır ve üretim süreci kontrolü geliştirilir. Doğru ürünün doğru zamanda üretilmesine katkı sağlar. Anlık raporlama yapmak mümkündür ve raporlama işçiliği de ortadan kalkar. Lojistik süreçleri etkili bir şekilde yönetilir. Aynı zamanda enerji tasarrufu sağlanan, çevreye zararlı olmayan bir kimya tesisi kurma hizmeti sunulur. Örneğin sahadaki kâğıt kullanımını azaltır.
Tüm süreçlerin otonom olarak yürütüldüğü yeni bir sistemdir. Bu fabrikalar öncelikle istenilen yerden kolaylıkla kontrol edilebilme özelliğine sahip. Üretimde sorumlu olan kişiler, akıllı cihazlar ve makineler aracılığıyla uzaktan da olsa iletişim sağlıyor. Ev ya da işletmeden makinelere komut verilebiliyor ya da kontrol sağlanıyor. Tek bir noktadan üretim, dağıtım ve ön işlemler gibi bütün sistemlere erişmek mümkün. Bu sistemle hata olasılığı en aza indiriliyor. Akıllı fabrika sistemiyle işletmeler daha üretken ve daha rekabetçi hale geliyor.
Üretim öncesi süreç planlanıyor ve sanal gerçeklik kullanılarak bu test edilebiliyor. Üretim için alınan risk en aza indiriliyor. Daha önce üretilen ürün aynı özelliklerde otomatik olarak üretilebiliyor. Sensörler ürünlerin sayısını ve ürünlerin hatalı olup olmadığını kontrol ediyor. Böylece oluşma ihtimali olan aksaklıklar akıllı sistemle önleniyor. Akıllı fabrikalar, eylem kararlarını kendisi alan sistemlere sahip. Kişilere bağlı olan hatalar minimize ediliyor.
Tasarlanması hedeflenen ürünlerin ön görüntülenmesi hologramlı yansıtıcılar eşliğinde sağlanıyor. Akıllı fabrikaların tasarımını ve işlemlerini en iyi hale getirmek için 3D simülasyon ve artırılmış gerçeklik teknikleri kullanılıyor. Gereksiz makineleşmenin önüne geçiliyor. İnsan faktörünün azalmasından dolayı maddi kayıplar önleniyor. Kriz analizi sayesinde riskler hesaplanabiliyor. Zaman tasarrufu sağlanabiliyor. Performans verimliliği en üst düzeye çıkarılıyor.
Dünyada son dönemlerde karşımıza çıkan kendi kendini yönetebilen dijital fabrikalar Türkiye’de de bulunuyor. Türkiye’de sanayinin dijital dönüşüm yaşamasıyla birlikte Gebze’de ilk akıllı fabrika kuruldu. Aynı zamanda ülkemizde Endüstri 4.0 uygulamasının en güzel örneklerinden birine rastlıyoruz. Aksaray’da lastik üretiminde uluslararası rekabet sağlayan dijital fabrika ülke ekonomisine oldukça önemli bir katkı sağlıyor. Aynı zamanda İzmit’te yer alan otomatik lastik transfer sistemleri de ülkemizde bulunan akıllı fabrikalara güzel bir örnektir.
Bu kapsamda MachBEE ile iletişime geçerek akıllı sistemlerle tanışabilir ve sizde üretimde verimliliğinizi üst sıralara taşıyabilirsiniz. Böylece süreç içerisinde ortaya çıkabilecek sorunları baştan engellemiş olursunuz.